विलोम शब्द Vilom Shabd In Hindi

vilom-shabd-in-hindi

विलोम शब्द -जो शब्द एक दुसरे के विपरीत या उल्टा अर्थ देते है उन्हे विलोम शब्द या विपरीतार्थक शब्द कहते है ।
1. अवनि X अंबर
2. अनुराग X विराग
3. अनुकूल X प्रतिकूल
4. अनाथ X सनाथ
5. अवनति X उन्नति
6. अंतरंग X बहिरंग
7. अल्पज्ञ X बहुज्ञ
8. अदोष सदोष
9.अल्पायु X दीर्घायु
10. अवनत X उन्नत
11. अंतद्र्वंद्व X बहिद्र्वंद्व
12. अंतर्मुखी X बहिर्मुखी
13. अल्प X बहु
14. अपेक्षा X उपेक्षा
15. अग्रज X अनुज
16. अधम X उत्तम
17. अज्ञ X विज्ञ, प्रज्ञ
18. अगम X सुगम
19. अमृत X विष
20. अलभ्य X लभ्य
21. अरुचि X रुचि
22. अथ X इति
23. अनुग्रह X विग्रह
24. अंत X आदि
25. अमावस्या X पूर्णिमा
26. अस्त X उदय
27. अनुलोम X प्रतिलोम
28. अनुरक्ति X विरक्ति
29. अमर X मर्त्य
30. अग्नि X जल
31. अपमान X सम्मान
32. अति X अल्प
33. अंधकार X प्रकाश
34.अल्पसंख्यक X बहुसंख्यक
35. आधुनिक X प्राचीन
36. आविर्भाव X तिरोभाव
37. आगामी X विगत
38. आचार X अनाचार
39. आत्मा X परमात्मा
40. आदान X प्रदान
41. आयात X निर्यात
42. आकाश X पाताल
43. अतिवृष्टि X अनावृष्टि
44. आर्द्र X शुष्क
45. आशा X निराशा
46. आस्तिक X नास्तिक
47. आलोक X अंधकार
48. आय X व्यय
49. आग्रह X अनाग्रह
50. आकीर्ण X विकीर्ण
51. आधार X आधेय, लंब
52. आकर्षण X विकर्षण
53. आद्य X अंत्य
54. आसक्त X अनासक्त
55. आजादी X गुलामी
56. आभ्यंतर X बाह्य
57. इहलोक X परलोक
58. इष्ट X अनिष्ट
59. इसका X उसका
60. ईश्वर X अनीश्वर
61. इति X अथ
62. इच्छा X अनिच्छा
63. ईषत X अलम
64.ईद X मुहर्रम
65. इच्छित अनिच्छित
66. ईश X अनीश
67. इकट्ठा X अलग
68. उपसर्ग X प्रत्यय
69. उन्मूलन X रोपण
70. उन्मीलन X निमीलन
71. उपचार X अपचार
72. उन्मुख X विमुख
73. उदात्त X अनुदात्त
74. उदार X कृपण,अनुदार
75. उत्कृष्ट X निकृष्ट
76. उत्तम X अधम
77. उपाय X निरुपाय
78. उन्नति X अवनति
79. उपयोग X दुरुपयोग
80. उपयुक्त X अनुपयुक्त
81. उपस्थित X अनुपस्थित
82. ऊपर X नीचे
83. उद्यमी X आलसी
84. उपमा X अनुपमा
85. उपसर्ग X प्रत्यय
86. उच्च X निम्न
87. उच्च X निम्र
88. उग्र X सौम्य
89.उपमेय X अनुपमेय
90. उपभुक्त X अनुपभुक्त
91. उर्वर X ऊसर
92. उत्थान X पतन
93. ऊँच X नीच
94. उन्मीलन X निमीलन
95. उत्तीर्ण X अनुत्तीर्ण
96. उत्तरायण X दक्षिणायन
97. उद्धत X विनीत
98. उत्तर X दक्षिण
99. उदयाचल X अस्ताचल
100. ऊर्ध्व X निम्न
101. उपयुक्त X अनुपयुक्त
102. ऊर्ध्वगामी X अधोगामी
103. ऊपर X नीचे
104. उदय X अस्त
105. उत्कर्ष X अपकर्ष
106. उधार X नकद
107. उत्तम X अधम
108. उत्तरायण X दक्षिणायन
109. उपाय X निरुपाय
110. उपकार X अपकार
111. उत्साह X निरुत्साह
112. उपकार X अपकार
113. उत्कर्ष X अपकर्ष
114. उदात्त X अनुदात्त
115. उत्तम X अधम
116. उद्यमी X निरुद्यम
117. उपरि X अधः
118. एकतंत्र X बहुतंत्र
119. एङी X चोटी
120. ऐतिहासिक X अनैतिहासिक
121. एकता X अनेकता
122. एकत्र X विकीर्ण
123. एक X अनेक
124. ऐक्य X अनैक्य
125. ऐश्वर्य X अनैश्वर्य
126. ऐसा X वैसा
127. एकेश्वरवाद X बहुदेववाद
128. ऐहिक X पारलौकिक
129. एकल X बहुल
130. एकाग्र X चंचल
131. ओजस्वी X निस्तेज
132. औपचारिक X अनौपचारिक
133. औचित्य X अनौचित्य
134. औपन्यासिक X अनौपन्यासिक
135. कल X आज
136. कीर्ति X अपकीर्ति
137. कुरूप X सुरूप
138. कार्य X अकार्य
139. कठिन X सरल
140. करुण X निष्ठुर
141. क्रय X विक्रय
142. कलुष X निष्कलुष
143. कनीय X वरीय
144. कायर X निडर
145. करुण X निष्ठुर
146. कुख्यात X विख्यात
147. कटु X मधुर
148. कपूत X सपूत
149. क्रूर X अक्रूर
150. कृत्रिम X प्रकृत
151. कठोर, कर्कश X कोमल
152. कृष्ण X श्वेत, शुक्ल
153. कृतज्ञ X कृतघ्न
154. कलंक X निष्कलंक
155. कुसुम X वज्र
156. कड़वा X मीठा
157. कनिष्ठ X ज्येष्ठ
158. कर्म X निष्कर्म, अकर्म
159. कपटी X निष्कपट
160. कदाचार X सदाचार
161. कृष्ण X शुक्ल
162. कुटिल X सरल
163. कुरूप X सुरूप
164. क्रोध X क्षमा
165. कर्मण्य X अकर्मण्य
166. कोप X कृपा
167. कृपण X दाता
168. क्रिया X प्रतिक्रिया
169. कर्मठ X अकर्मण्य
170. कर्कश X सुशील
171. कर्मण्य X अकर्मण्य
172. खंडन X मंडन
173. खिलना X मुरझाना
174. खीझना X रीझना
175. खेद X प्रसन्नता
176. खरा X खोटा
177. खल X सज्जन
178. ख्यात X कुख्यात
179. खगोल X भूगोल
180. खाद्य X अखाद्य
181. खुशी X दुख
182. खुला X बंद
183. गत X आगत
184. गद्य X पद्य
185. गरल X सुधा
186. गहरा X छिछला
187. गर्मी X सर्दी
188. गणतंत्र X राजतंत्र
189. गीला X सूखा
190. गुरु X लघु
191. गुण X दोष
192. गुरु X शिष्य
193. गुप्त X प्रकट
194. ग्रस्त X मुक्त
195. ग्राह्य X त्याज्य
196. गगन X पृथ्वी
197. गरीब X अमीर
198. गम्भीर X वाचाल
199. गरल X सुधा
200. गोचर X अगोचर
201. गीला X सूखा
202. गौरव X लाघव
203. गृहस्थ X संन्यासी
204. गत X आगत
205. गेय X अगेय
206. गमन X आगमन
207. घन X तरल
208. घात X प्रतिघात
209. घटना X बढ़ना
210. घर X बाहर
211. घरेलू X बाहरी, वन्य
212. घृणा X प्रेम
213. चर X अचर
214. चाह X अनचाह
215. चल X अचल
216. चिरंतन X नश्वर
217. चिर X अचिर
218. चोर X साधु
219. चेतन X अचेतन
220. चढ़ाव X उतार
221. चंचल X स्थिर
222. छली X निश्छल
223. छूत X अछूत
224. छाँह X धूप
225. जन्म X मृत्यु, मरण
226. जाड़ा X गर्मी
227. ज्येष्ठ X कनिष्ठ
228. जागरण X निद्रा
229. जवानी X बुढ़ापा
230. जीत X हार
231. जड़ X चेतन
232. जागरण X निद्रा
233. जल X स्थल
234. जेय X अजेय
235. जीवित X मृत
236. जातीय X विजातीय
237. जटिल X सरल
238. जाग्रत X सुषुप्त
239. जय X पराजय
240. जोड़ X घटाव
241. जङ X चेतन
242. ज्योति X तम
243. ज्योतिर्मय X तमोमय
244. जीवन X मरण
245. जंगम X स्थावर
246. ज्वार X भाटा
247. जल्द X देर
248. झूठ X सच
249. झोपड़ी X महल
250. ताप X शीत
251. ताना X भरणी
252. तिक्त X मधुर
253. तीक्ष्ण X कुंठित
254. तम X आलोक, ज्योति
255. तीव्र X मंद
256. तुच्छ X महान
257. तुल X अतुल
258. तिमिर X प्रकाश
259. तामसिक X सात्त्विक
260. तुकांत X अतुकांत
261. तारीफ X शिकायत
262. तरल X ठोस
263. तरुण X वृद्ध
264. तृष्णा X तृप्ति,वितृष्णा
265. त्याज्य X ग्राह्य
266. तृप्त X अतृप्त
267. तुकान्त X अतुकान्त
268. थोड़ा X बहुत
269. थलचर X जलचर
270. थोक X फुटकर
271. देव X दानव
272. दानी X कंजूस
273. दयालु X निर्दय
274. दोषी X निर्दोषी
275. दोष X गुण
276. दाता X याचक
277. दास X स्वामी
278. दानव X देव
279. दक्षिण X वाम
280. दुर्जन X सज्जन
281. दुर्गंध X सुगंध
282. दुराशय X सदाशय
283. दुराचारी X सदाचारी
284. दुष्ट X सज्जन
285. दिन X रात
286. देय X अदेय
287. दीर्घकाय X कृशकाय
288. दिवा X रात्रि
289. दूषित X स्वच्छ
290. दुर्बल, निर्बल X सबल
291. दक्षिण X वाम, उत्तर
292. दीर्घकाय X कृशकाय
293. दृढ X विचलित
294. दृश्य X अदृश्य
295. धूप X छाँव
296. ध्वंस X निर्माण
297. धनी X निर्धन
298. धर्म X अधर्म
299. धरा X गगन
300. धीर X अधीर
301. धृष्ट X विनीत
302. नख X शिख
303. नकल X असल
304. नगद X उधार
305. नर X नारी
306. नरक X स्वर्ग
307. नाम X अनाम
308. नमक हराम X नमक हलाल
309. नकली X असली
310. नया X पुराना
311. नास्तिक X आस्तिक
312. नूतन X पुरातन
313. न्यून X अधिक
314. नश्वर X शाश्वत, अनश्वर
315. निंदा X स्तुति
316. निषेध X विधि
317. निराशा X आशा
318. निकट X दूर
319. निर्गुण X सगुण
320. निर्जीव X सजीव
321. निद्रा X जागरण
322. निश्छल X छली
323. नागरिक X ग्रामीण
324. निर्मल X मलिन
325. निरामिष X सामिष
326. निराकार X साकार
327. नीरस X सरस
328. निर्लज्ज X सलज्ज
329. निर्दोष X सदोष
330. निर्माण X विनाश, ध्वंस
331. निडर X कायर
332. नित्य X अनित्य
333. नगर X ग्राम
334. न्याय X अन्याय
335. निर्दय X सदय
336. नैसर्गिक X कृत्रिम, अनैसर्गिक
337. निष्काम X सकाम
338. निंद्य X वंद्य
339. निरर्थक X सार्थक
340. निरक्षर X साक्षर
341. न्यून X अधिक
342. नैतिक X अनैतिक
343. पंडित X मूर्ख
344. पक्ष X विपक्ष
345. पराया X अपना
346. परकीय X स्वकीय
347. परार्थ X स्वार्थ
348. पराजय X जय
349. पतन X उत्थान
350. पवित्र X अपवित्र
351. परिश्रम X विश्राम
352. पतिव्रता X कुलटा
353. पालक X संहारक
354. प्रमुख X सामान्य, गौण
355. प्रकाश X अंधकार
356. प्रलय X सृष्टि
357. प्रयोग X अप्रयोग
358. प्रश्न X उत्तर
359. प्रत्यक्ष X परोक्ष
360. प्रारंभिक X अंतिम
361. पाश्चात्य X पौवार्त्य, पौरस्त्य
362. प्रशंसा X निंदा
363. पाप X पुण्य
364. परार्थ X स्वार्थ
365. पुरुष X स्त्री
366. पुरस्कार X दंड
367. पूर्ववर्ती X परवर्ती, उत्तरवर्ती
368. परतंत्र X स्वतंत्र
369. परमार्थ X स्वार्थ
370. परुष X कोमल
371. प्रधान X गौण
372. प्रतिकूल X अनुकूल
373. प्रशांसा X निन्दा
374. प्रवृत्ति X निवृत्ति
375. प्राचीन X नवीन, अर्वाचीन
376. प्रत्यक्ष X परोक्ष
377. प्रख्यात X अख्यात
378. प्राकृतिक X कृत्रिम, विकृत, अप्राकृतिक
379. प्रात X साय
380. प्रकट X गुप्त
381. प्रलय X सृष्टि
382. पुरस्कार X दण्ड
383. पुष्ट X क्षीण, अपुष्ट
384. परिश्रम X विश्राम
385. पूर्व X उत्तर, अपर, पश्चिम
386. पूर्णिमा X अमावस्या
387. पूर्णता X अपूर्णता
388. पूर्ण X अपूर्ण
389. प्रयोग X अप्रयोग
390. प्रेम X घृणा
391. प्रमुख X सामान्य
392. फल X निष्फल
393. फायदा X नुकसान
394. फूट X मेल
395. फूलना X मुरझाना
396. बद्ध X मुक्त
397. बद X नेक
398. बंधन X मुक्ति, मोक्ष
399. बढ़िया X घटिया
400. बाह्य X अभ्यंतर
401. बाढ़ X सूखा
402. बाढ़ग्रस्त X सूखाग्रस्त
403. बहिरंग X अंतरंग
404. बलवान X बलहीन
405. बर्बर X सभ्य
406. बैर X प्रीति
407. बुरा X अच्छा
408. बुराई X भलाई
409. भय X निर्भय
410. भला X बुरा
411. भाव X अभाव
412. भारी X हल्का
413. भिखारी X दाता
414. भूत X भविष्य
415. भोगी X योगी
416. भोग्य X अभोग्य
417. भौतिक X आध्यात्मिक
418. भद्र X अभद्र
419. भूगोल X खगोल
420. भेद X अभेद
421. मधुर X कटु
422. मरण X जीवन
423. मनुज X दनुज
424. मानव X दानव
425. मालिक X नौकर
426. मान X अपमान
427. मानक X अमानक
428. माता X पिता
429. मानवता X दानवता
430. मिथ्या X सत्य
431. मीठा X कड़वा
432. मित्र X शत्रु
433. मूक X वाचाल, मुखर
434. मृदुल X कठोर
435. मुख X पृष्ठ, प्रतिमुख
436. महात्मा X दुरात्मा
437. मिलन X विरह
438. मृत X जीवित
439. मुनाफा X नुकसान
440. मेहनती X आलसी
441. मोक्ष X बंधन
442. मौखिक X लिखित
443. मंगल X अमंगल
444. मर्त्य X अमर
445. योग X वियोग
446. योगी X भोगी
447. रक्षक X भक्षक
448. राजतंत्र X जनतंत्र
449. रत X विरत
450. रागी X विरागी
451. रचना X ध्वंस
452. रूपवान X कुरूप
453. रिक्त, अपूर्ण X पूर्ण
454. लघु X गुरु, दीर्घ, महत्
455. लौकिक X अलौकिक
456. लिप्त X निर्लिप्त, अलिप्त
457. लुप्त X व्यक्त
458. विवाद X निर्विवाद
459. विशिष्ट X साधारण
460. विजय X पराजय
461. विस्तृत X संक्षिप्त
462. विशेष X सामान्य
463. वसंत X पतझङ
464. बहिष्कार X स्वीकार, अंगीकार
465. वृद्धि X ह्रास
466. विधवा X सधवा
467. विमुख X सम्मुख, उन्मुख
468. वैतनिक X अवैतनिक
469. विशालकाय X क्षीणकाय, लघुकाय
470. वीर X कायर
471. वृहत्, महत् X लघु, क्षुद्र
472. व्यस्त X अकर्मण्य, अव्यस्त
473. व्यावहारिक X अव्यावहारिक
474. विपत्ति X संपत्ति
475. वृष्टि X अनावृष्टि
476. विपद् X संपद्
477. वक्र X सरल, ऋजु
478. विशिष्ट X सामान्य
479. वियोग, विरह X मिलन
480. सम X विषम
481. सजीव X निर्जीव, अजीव
482. सफल X विफल, असफल, निष्फल
483. सरल X कुटिल, वक्र, कठिन
484. सजल X निर्जल
485. स्वजाति X विजाति
486. सम्मुख X विमुख
487. सार्थक X निरर्थक
488. सकर्म –निष्कर्म
489. सुकर्म X कुकर्म, दुष्कर्म
490. सुलभ X दुर्लभ
491. सुपथ X कुपथ
492. स्तुति X निंदा
493. स्मरण X विस्मरण
494. सशंक X निश्शंक
495. सगुण X निर्गुण
496. सबल X दुर्बल, अबल
497. सनाथ X अनाथ
498. सहयोगी X प्रतियोगी
499. स्वतंत्रता X परतंत्रता
500. संयोग X वियोग
501. सम्मान X अपमान
502. सकाम X निष्काम
503. साकार X निराकार
504. सुगंध X दुर्गंध
505. सुगम X दुर्गम
506. सुशील X दु:शील
507. स्थूल X सूक्ष्म
508. संपद् X विपद्
509. सुनाम X दुर्नाम
510. संतोष X असंतोष
511. सुधा X गरल, विष, हलाहल
512. संकल्प X विकल्प
513. संन्यासी X गृही, गृहस्थ
514. स्वधर्म X विधर्म, परधर्म
515. समष्टि X व्यष्टि
516. संघटन X विघटन
517. साक्षर X निरक्षर
518. सद्वृत्त X दुर्वृत्त
519. समूल X निर्मूल
520. सत्कर्म X दुष्कर्म
521. सुमति X कुमति
522. संकीर्ण X विस्तीर्ण
523. सदाशय X दुराशय
524. सुकृति X कुकृति, दुष्कृति
525. समास X व्यास
526. स्वल्पायु X चिरायु
527. सुसंगति X कुसंगति
528. सुपरिणाम X दुष्परिणाम
529. सौभाग्य X दुर्भाग्य
530. सखा X शत्रु
531. सौम्य X उग्र, असौम्य
532. स्वामी X सेवक
533. सृष्टि X प्रलय, संहार
534. संधि X विग्रह
535. स्थिर X चंचल, अस्थिर
536. सबाध X निर्बाध
537. स्वार्थ X निः स्वार्थ, परमार्थ
538. सत्कार X तिरस्कार
539. सापेक्ष X निरपेक्ष
540. सक्षम X अक्षम
541. सादर X निरादर
542. सलज्ज X निर्लज्ज
543. सदय X निर्दय
544. सुलभ X दुर्लभ
545. स्वप्न X जागरण
546. संकोच X असंकोच, प्रसार
547. सभ्य X असभ्य, बर्बर
548. सुदूर X सन्निकट, अदूर
549. सभय X निर्भय, अभय
550. सामान्य X विशिष्ट
551. स्तुत्य X निंद्य
552. सुकाल X अकाल, दुष्काल
553. शकुन X अपशकुन
554. शीत X उष्ण
555. शुक्ल X कृष्ण
556. श्वेत X श्याम
557. शासक X शासित
558. शयन X जागरण
559. शृंखला X विशृंखला
560. श्रव्य X दृश्य
561. शोषक X पोषक
562. श्लील X अश्लील
563. शांति X क्रांति, अशांति
564. शुष्क X सिक्त
565. शत्रु X मित्र
566. श्रीगणेश X इतिश्री
567. श्रद्धा X घृणा, अश्रद्धा
568. श्यामा X गौरी
569. हास X रूदन
570. ह्रस्व X दीर्घ
571. हर्ष X विषाद, शोक
572. हिंसा X अहिंसा
573. क्षर X अक्षर
574. क्षणिक X शाश्वत
575. क्षम्य X अक्षम्य
576. क्षुद्र X विराट्, विशाल, महान
इस तरह की महत्वपूर्ण pdf files को डाउनलोड करने के लिए यहां क्लिक करें।
No comments:
Post a Comment